Manastir Ravanica

Na samo 10 km od Ćuprije, na dnu Kučajske planine, nalazi se manastir Ravanica. Manastir Ravanicu je izgradio kralj Lazar Hrebeljanović, kao poslednje zaveštanje 1381. godine. Spada u najlepše arhitektonske spomenike moravske škole. Zajedno sa manastirom postoji i crkva ,, Sveto Vaznesenje “, sagrađena između 1375. i 1377. godine.

Manastir je utvrđen jakim odbrambenim zidom sa sedam kula. Ubrzo nakon pogibije na Kosovu, car Lazar je pomazan za sveca i njegove mošti su 1392. godine odnešene u manastir.

U Ravanici su mošti kralja Lazara ostale do 1690. godine, kada su monasi bežeći pred neprijateljima pobegli u Mađarsku, noseći relikvije sa sobom. Tek 1989. godine kada su njegove mošti odnete natrag u Ravanicu. Pored tadašnje arhitekture, Ravanica je poznata kao mesto gde je započela moravska škola srpskog slikarstva, a od svih srednjovekovnih srpskih baština, ova je najčešće pevana u folklornoj poeziji Vuka Karadžića.

Spomen park Ivankovac

Na samo nekoliko kilometara od Ćuprije, 1805. godine, odigrala se poznata bitka kod Ivankovca. To je najspektakularniji ustanički događaj, posle Orašca i pre Mišara.
Bitka kod Ivankovca označila je kraj borbe protiv janičara i početak rata između naroda Srbije i turskog carstva.

Pobeda Srba na Ivankovcu imala je veliki moralni odjek u celom pašaluku, ojačala je samopouzdanje ustanika i otvorila put potonjim uspesima u borbama za oslobođenje protiv turskih osvajača. Vojni stratezi smatraju da je boj na Ivankovcu bio „blistav primer taktički dobro osmišljene i ostvarene vojne operacije“, a istoričari da predstavlja „jednu od najznačajnijih i najvećih pobeda Karađorđevih ustanika u periodu Prvog srpskog ustanka“.

Pre tog boja, Srbi su se borili samo sa vojskom dahija, koji su u Beogradskom pašaluku zaveli vladavinu bezobzirnog nasilja, pljačke i terora i zbog čijih je „zuluma“, nakon seče srpskih knezova, izbio ustanak 15. februara 1804. pod vođstvom Karađorđa.

Boj na Ivankovcu bio je prvi ratni sukob sa turskom carskom vojskom, a posebno je važan jer je pokazao pravi karakter ustaničke borbe, čiji je konačni cilj oslobođenje od Otomanske imperije. Zato pobeda na Ivankovcu spada među presudne događaje koji su doprineli obnavljanju srpske države početkom 19. veka.

Velika Morava

Velika Morava nastaje spajanjem Zapadne i Južne Morave kod grada Stalaća. Uliva se u Dunav na prostoru između Smedereva i Kostolca. Morava je zajedno sa Zapadnom Moravom, najveća srpska reka. Dužina Velike Morave je 185 km, a sa Zapadnom Moravom dužina iznosi 493 km.

Danas, Velika Morava je plovna svega 3 km od ušća. U istoriji, bila je plovna sve do grada Ćuprije, što je skoro ¾ njene dužine. Međutim, kao što je navedeno, Velika Morava je doslovno zatrpana materijalom iz Južne Morave. Kada je počeo program melioracije 1966. godine bilo je predviđeno da postane ponovo plovna, u prvoj fazi do Ćuprije, a kasnije sve do Stalaća, dakle celih 100%.

Rimljani su reku Veliku Moravu nazivali Margus. Današnja Ćuprija je nastala u Rimsko doba, i tada je nazvana „Horreum Margi“ (što znači Žitnica Morave).

Manastir Manasija

Manastir Manasija je sa svih strana okružen visokim brdama i neverovatnom prirodom, a opasan utvrđenjem koje krasi jedanaest tvrđavskih kula. Sama silueta manastira ostavlja jak utisak, pogotovo zbog svojih pet kupola koje večito svetlucaju svojim krstovima na vrhu. To je posebno upečatljivo kada se posmatra nasuprot tamnije osnove koji čini sam kompleks svetinje koji je zbog svoje vrednosti i jednstvenosti uvršten na Uneskovu listu kulturnih dobara.

Manastir Manasija se nalazi pokraj reke Resave, na 2km severoistočno od Despotovca kao najbližeg većeg mesta u okolini. Manastir je poznat i pod nazivom Resava. Sami Despotovac je dobio ime u čast despota Stefana Lazarevića, ktitora manastira Manasija. Još kao dete je, gledajući izgradnju crkve koju je podizao knez Lazar, njegov otac, izjavio da će jednog dana izgraditi mnogo veću i lepšu. Svoju želju je ostvario izgradivši hram izduženog pravougaonika sa upisanim krstom. Crkva je posvećena Svetoj Trojici i zajedno sa moćnim kulama i bedemima čini zdanje vredno divljenja i poštovanja.

Resavska pećina

Resavska pećina se nalazi na 20 km od Despotovca, u krečnjačkom brdu zvanom Babina glava, na obali kraškog polja (Divljakovac). Spada u najlepše pećine u našoj zemlji. Ranije su za pećinu znali samo čobani koji su se sklanjali od nevremena sa stadima ovaca. Jedan od čobana je otkriva 1962. godine sa svilajnačkim planinarima, da bi već iste godine ona bila detaljno ispitana od strane novosadskih speleologa, na čelu sa dr Jovanom Petrovićem. Radovi na uređenju pećine su trajali 10 godina, što znači da je pećina zvanično otvorena za posetioce 1972. godine, tačnije 22. aprila.

Duga je 4,5 km. Detaljno je istražena 2830 m, a za posetioce je uređeno oko 800 m. Jedna je od najstarijih ispitanih pećina u našoj zemlji, stara je oko 80 miliona godina, dok se stari nakit u pećini procenjuje na 45 miliona godina. Temperatura je konstantna i iznosi 7°C, dok vlažnost vazduha varira od 80-100%. Unutrašnjost pećine obiluje brojnim i raznovrsnim dvoranama, kanalima, galerijama, stubovima, stalaktitima, stalagmitima, draperijama i okamenjenim vodopadima. Po bogatstvu i raznobojnosti nakita Resavska pećina opravdano nosi epitet resavske lepotice.

Nakit pećine počinje od samog ulaza koji se nalazi na 485 m n.v. Nakit nastaje rastvaranjem kalcijum karbonata, a boja zavisi od minerala kroz koji prođe voda. Nakit se pojavljuje u tri boje, a to je crvena, žuta i bela. Najdominantnijia je crvena boja koja potiče od oksida gvožđa, bela potiče od kristalnog kalcijuma, a žuta od primesa gline.